Ahozkotasuna eta multimedia diskurtsoa- Xabi Payaren ariketak

ARIKETAK

1) Demagun hiru pasarte hauek itzuli dituzula euskarara. Justifikatu zein ahozkotasun eredutara itzuli dituzun: 

a) Torrente, el brazo tonto de la ley

Eredu normalizatzailea erabiltzen da pasarte honetan. Torrente eta bere lagunaren pasarte honetan ez da euskara batuaren eredu estandarra mantentzen. Izan ere, kaleko jerga propioaz baliatzen da Torrente elkarrizketa honetan. Beraz, dialogo honen formaltasun maila, argota dela esango genuke. Alegia, ez da tabua izatera iristen, hitz oso gordinak edo insultoak esaten ez dituelako, baina ez da ezta ere elkarrizketa atsegin bat.

Zailtasun mailari dagokionez, teknikoa da. Hau da, adibidez, atzerritar batek elkarrizketa entzungo balu, beharbada ez luke ulertuko edo behintzat hitz askoren esanahia. Kaleko hizkera darabilte hasieratik amaieraraino.

b) Irailak 11, albistegia

Albistegi honek, eredu normatibizatzailea darabil. Izan ere, albistegi batean formaltasun maila altua mantendu behar dute kazetariek, alegia, mezua hartzaile guztiek ulertu eta jasotzeko modukoa. Izan ere, hartzaile kopurua oso handia da eta beraien arteko ezaugarriak ere, oso bestelakoak. Mezua, edozeinek jaso behar du eta noski, ondo ulertu. Horregatik hizkera arrunta erabiltzen da albistegietan, zuzena eta zaindua, baina teknizismorik gabekoa.

Hizlariak erabilitako emozionalitate gradua, epela da. Hau da maila egokia, izan ere, hizlaria neutrala izan behar du eta ez da oso hotza edo distantea ezta oso beroa edo hurbila agertu behar.

c) Fuga de cerebros

Eredu normalizatzailea ere darabil pelikula honek. Alegia, kaleko hizkera. Formaltasun mailari dagokionez, tabua dela esango genuke; palabrotak eta hitz gordinak behin eta berriz erabiltzen dituztelako pelikularen pertsonaiek (idiota, imbecil …). Ikusten denez, pertsonaien artean konfiantza dagoela antzematen da, izan ere, pelikulan, lagunak dira. Beraz, pertsonaien arteko konfiantza horretan oinarrituta, lagunen arteko hizkera darabiltela azpimarratzen dugu.

2) Itzuli Torrente, el brazo tonto de la ley filmaren pasartea:

- Polizia izatearen alde txarrena da hau. Zerbait gertatu ezean, jasangaitza da!... Joko al dugu kanpaia? 
- Barkatu? 
- Ba ... hori, kanpaia jo! 
- Zuk eta nik? Elkarrekin? 
- Noski mutil! 
- Baina... orain? 
- Bai! Plazer pixka bat emateko besterik ez! Zuk neri astinduko didazu... gero nik zuri... tentsioak arintzeko, ezer hoberik ez dago! Baina marikoikeriarik gabe e! Marikoikeriarik ez!
- Ez dakit nik horretarako momentu aproposena den... 
- Animo mutil! Ez dezagun denbora alperrik galdu! Atera txistua eta ekarri hona! 

Akelarre gaua... Nor da Graxiana???

Zugarramurdiko leizean akelarre bat ospatuko da eta Maddi bere lagunekin geratu da bertan gaua pasatzeko. Bere logelan dago gau berezi honetarako prestatzen, baina... bat-batean... norbait agertu da! Graxiana? Nor da Graxiana?

Zer gertatuko zaie Graxiana eta bere lagunari? Aintzinako sorginen modura harrapatu eta erre egingo dituzte? Interneten 'trending topic' bihurtuko dira? edo Youtubeko erregin?
...

Hona hemen Graxianaren istorioaren amaiera. Zuen iritzi eta aholkuei esker posible izan dugu istorio hau amaitzea. Eskerrik asko!

NEGUA

Neguak erabat desberdinak diren sentimenduak ekartzen dizkigu. Hotza, euria, kantak, gabonak ... bakoitzak era batera bizi du urteko azken hilabete horiek.
Hona emen, negua ulertzeko era horietako bat...

Erreportajea berraztertzeko gida- Antonio López

Antonio Lopezi Bilbo hiria marrazteko pautak ematea da gure helburua. Horretarako, honako teknika hau erabili dugu: Antonio Lopezentzat pintura zer den (“vuelco lo que siento y siento una gran necesidad de comunicarme, de compatir y de expresar algo. La pintura es mi forma de expresión y Bilbao mi inspiración”) definitzen duten bere aipuak aukeratu ditugu. Eta, bideoaren emaitza Bilbo bilduko duen margo bat osatzea denez, margotzen hasi baino lehen Bilbo zer den galdetzen du (“pero, ¿qué es Bilbao?”). Orduan, horri erantzuteko Bilbon aurkitu genuen jendea aukeratu dugu eta horiei beraientzat Bilbo zer den azaltzeko eskatu diegu, hitz bakar batekin. Hitz horiek hizpide harturik irudiak gehituz joan gatzaizkio bideoari.

Gure ideiaren abiapuntua: Antonio Lopez Bilbora datorrela hiriaz margo bat egiteko. Horri Bilbok urteen poderioz, jasandako itxura aldaketa eta Bilbo = aire libreko museo bihurtu denaren ideia gehitu behar zaizkio. Alegia, dagoeneko Bilbora turismoa egitera doan jendea, ez da Guggheim bezalako museotara sartu behar arte obrak ikusteko, museoa bera arte obra bat baita. Horren harira, gure erreportajeak turistei Bilbo zer den erakusteko ere balioko luke eta ondorioz, Bilbo.net edo turismo agentzietan ikusgai egon daitekeen bideoa izan daiteke gurea.

Erabilitako musika bi abestiz osatzen da. Bata, margolaria Bilbo hiria marraztera doanean, eta marrazten ari den bitartean entzungo da. Abesti horren erritmoa (Forest Gump-eko soinu-bandaren abestia) egokia iruditzen zaigu margolariak bere obra egiteko jarraitu beharreko pausoak islatzeko.

Bestalde, Kepa Junkeraren “Hiria” abestia ere agertuko da gurean. Beti, irudiak agertzen diren bitartean. Azken finean, abeslari honen abesti konkretu hau Bilbori eskainia dago eta gainera, uste dugu honen erritmoa guztiz egokia dela gure erreportajearentzat.

Amaieran ere, esaldi bat gehitu diogu erreportajeari. Esaldi hau Antonio Lopezen aipu batean oinarritzen da: “la pintura es curiosidad y cultura, y eso no acaba nunca”. Honen bitartez, hiri bateko koadroa egitean, prozesua sekula amaituko ez dela adierazi nahi dugu. Izan ere, jende gehiagori Bilbo zer den galdetuko bagenio; are eta irudi gehiago gehitu beharko genioke erreportajeari. Horrez gain, Bilbo urtez urte itxuraldatuz eta hasiz doa. Beraz, hiri batek agertzen duen itxura, pintura bezain desegonkorra eta amaiezina dela adieraztea da gure helburua.

Hartzailearen arreta lortzeko eta mantentzeko estrategiak erabili ditugu. Irudiarekin bat datorren musika erabiltzea. Komunikatu nahi duguna indartzeko eta jendeari jarraituko dugun bidea zein den markatzeko. Hau da, margolaria agertzean hausnarketa momentu batean gaude eta honekin bat datorren Forest Gump-eko abestia erabili dugu. Bestalde, irudiak agertzen diren bitartean, Kepa Junkeraren abestia jarri dugu, erritmo aldaketa azpimarratzen duena. Era berean, ulermena errazteko estrategiak ere erabili ditugu: esaldi laburrak, isiluneak … Testua eta irudia tartekatu ditugu: batak bestea dakarrelako. Adibidez, “Bilbao es deporte” esatean, kirola islatzen dituzten irudiak jarri ditugu: jendea hirian korrika egiten, bizikletan ibiltzen, patinatzen …

Arestian aipatutako testu guztiak gaztelaniaz jartzea izan da gure erabakia. Izan ere, uste dugu, hirugarren baten aipuak askoz ere indar gehiago daukatela jatorrizko hizkuntzan. Hala ere, gure helburua turismo webgune batean bideoa ikusgai jartzea denez, beste hizkuntza batzuetan ikusteko aukera zabalduko genuke azpitituluak erabiliz.

Zibertestuen planifikazioa eta sorrera: urratsak eta erabaki linguistiko- diskurtsiboak

Erreportaje baten planifikazioan eta sorreran hartu behar diren erabakiak asko dira. Izan ere, amaierako produktu osoa eta borobila lortzeko, elementu ugari hartu behar dira kontuan. Erreportaje baten grabazioa eta edizioaz gain, testuak berebiziko garrantzia dauka; testua baita askotan erreportajearen istoria kontatzen duena. Gaiari zentzua ematen diona, alegia. 

Testuak erreportajean funtzio nagusia betetzen duenez, egileak hartu behar ditu hainbat erabaki linguistiko- diskurtsibo. Hala nola, zer nolako testu mota erabiliko duen, testuak erreportajean izango duen funtzioa eta helburua eta abar. 

Testuaren nondik norakoei, merezi duena baino arreta gutxiago jartzen diogu arren, egia esan erreportajearen planifikazioaren hasieran tratatu beharreko elementua da. 

Gaur egun, argi dago erreportajeen izaera errotik aldatu dela, eta multimedia erreportajeek, lan tradizionalak ordezkatu dituztela. Izan ere, une oro sortzen diren teknologia berrien agerpenei esker, berrikuntza eta abantaila ugari eman dira erreportaje multimediak garatzeko orduan. Baina aldaketa hauek, estrategia eta erabaki diskurtsiboetan ere eragin dute. Alegia, testua erreportaje multimedien gari berrira egokitu behar da. 

Erreportaje multimedietan, betiko erreportajeen esentzia edo gakoa mantentzen den arren, hainbat berrikuntza dira kontutan hartu beharrekoak: hipertextualitatea, multimediatasuna eta interaktibitatea. Izan ere, erreportaje multimediaren helburua zera da: erreportaje generoa komunikazioaren aro berrira egokitzea eta sarean barneratzea. 

Hiru elementu hauek konbinatuz, hartzailearen interpretazio gaitasunean izugarrizko eragina izango da. Erreportage generoa aberaztu eta berrituko dute. Baina bakoitzak indibidualki badauka ere bere xedea. 

Hipertextualitateak informazio baten ulermena eta interpretazioa errazten du. Horretarako, gaiari lotutako informazio gehigarriak, dokumentu ofizialak, irudiak, infografiak edota ulertzeko zailak izan litekeen hitzen definizioak eskaintzen ditu. 

Multimediatasuna bestalde, testu, irudi eta audioaren elkarbizitzan datza. Elementu hauen bizikidetasunak, eduki multimedien integrazioa ekarriko du. 

Interaktibitateak berriz, egilea eta erabiltzaileen arteko komunikazioa errazten du. Hartzaileak bere iritziak edota proposamenak plazaratzeko askatasun osoz jokatzen du. Interaktibitatea, komunikazio arloaren aurrerapen garrantzitsua da oso. 

Laburbilduz, aurrera pausuak eman diren arren; erreportaje multimediari, garapen eta transformazio bide luzea     geratzen zaio oraindik. 

GAZTEA IRRATIAREN AZTERKETA

Gaztea EITB komunikazio taldeko irrati katea da. Euskarazko musika irrati nagusiena da Euskal Herrian; euskara hutsezko kanala izanda, hartzaileak euskara ezagutzera behartzen ditu. Gainera, euskal musika bultzatzen eta hartzaileak euskaraz parte hartzera bultzatzen ditu hainbat estrategia komunikatibo erabiliz.

Gaztea, batez ere gazteei zuzendutako produktua da, hauen gustuetara hurbiltzen da eta horiei egokitutako edukiak eskaintzen ditu; gazteen hizkera informala eta alaia erabiltzeaz gain. 

Berezitasunen artean, euskara hizkuntza bakar gisa erabiltzeaz gain, musika euskaraz eskaini eta euskal musika taldeei tokia uzten dio Gazteak. Beraz, euskararen eta euskal musikaren normalizazioa bultzatzen duen irrati katea da.

Gazteak, Irrati Formula ezberdin bat euskaraz eskaintzen duela azpimarratu dezakegu eta gainera, euskara erabiltzen du musika aurkezteko eta animatzeko. Interaktibitatea sustatzeaz gain, diseinu erakargarri eta dinamikoa darabil eta hizkera zuzena, argia, zehatza eta laburrarekin jokatzen du. Estiloari dagokionez, estilo gaztea, informala edota lagun artekoa erabiltzen du. Normalean, erregistro tipo hau ez da aldatzen.

Jendeak euskaraz parte hartzea sustatzen du komunikabide honek. Gainera, ekintzak burutzera bultzatzen du gazteria; hala nola, lipdup edo flash-move mugimenduak.  Mugimendu hauek askotan, euskararen erabilera bultzatzea izaten dute helburu nagusi. Beraz, Gazteak estrategia berriak erabiltzen ditu jendeak parte hartu dezan bai telefono bidez edo postaren bidez. Baina beti ere, euskaraz.

Gazteak gainera, euskaraz parte hartzen du sare sozialetan, eta hau oso garrantzitsua da gaur egun, sare sozialetan euskararen erabilera urria ikusita. Beraz, irrati kate honek sare sozialetan profilak ditu euskaraz eta horri esker, jendeak motibazioa hartzen du euskaraz aritzeko. Alegia, jendeak parte hartzean du. Gazteak horretarako motibatzen dituelako eduki erakargarriekin.

Emisore honen batez- besteko entzule kopurua 2008an, 98.000- 99.000koa izan zen, baina kopuru hori nabarmen igo zen hurrengo urteetan 104.000 entzuleetara heldu arte. Gaur egun, 2010eko inkesten arabera, Gazteak 183.000 entzule bereganatu ditu astelehenetik ostiralera. Beraz, audientzien lidergoa eskuratu duen euskarazko lehenengo irrati formula izan da Gaztea, bere lehiakide 40principales irratsaioarekin alderatuta.

Azkenik, Gazteak transmedia produktuak erabiltzen ditu (telefonoa, irratia, telebista, internet eta abar). Gaztea da segur aski transmedia gehien garatzen duen komunikabidea.